Rosnące fale upałów, drożejąca energia oraz zaostrzane przepisy sprawiają, że wentylacja BHP i klimatyzacja BHP stają się kluczowe dla bezpieczeństwa załogi. Ponieważ § 30 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów BHP nakazuje utrzymanie odpowiedniego mikroklimatu, pracodawca odpowiada za strumień świeżego powietrza, temperaturę, wilgotność, a także regularny serwis urządzeń. W tym poradniku wyjaśniamy, kiedy naturalna wymiana wystarcza, a kiedy należy zainwestować w chłodzenie, jak wyliczyć minimalny strumień powietrza oraz jakie zadania stoją przed służbą BHP podczas odbiorów instalacji.
Wentylacja BHP czy klimatyzacja BHP – podstawowy obowiązek z § 30
Przepis wymaga, aby w pomieszczeniu pracy było powietrze wolne od zanieczyszczeń i dopasowane do liczby osób, dlatego wentylacja BHP jest obowiązkowa w każdym obiekcie. Jednak gdy temperatura wewnątrz przekracza 28 °C, sama wymiana nie wystarcza, więc klimatyzacja BHP staje się niezbędna. Obie instalacje powinny współpracować, ponieważ wentylacja usuwa CO₂ i wilgoć, natomiast klimatyzacja wytrąca ciepło jawne i utajone. Różnica między temperaturą wewnętrzną a zewnętrzną nie może przekraczać 6 °C, żeby uniknąć szoku termicznego. Co istotne, systemy muszą działać ciągle, a sterowanie BMS automatycznie przełącza tryby, dlatego pracownicy nie odczuwają wahań.
Najczęstsze błędy pracodawców
Kontrole PIP z 2025 r. wykazały, że 22 % firm wyłącza nocną wentylację w imię oszczędności, co prowadzi do wzrostu wilgotności i pleśni. Dodatkowo, 18 % biur nie kalibruje czujników CO₂, przez co alarm przy 1000 ppm nie uruchamia wzmożonego nawiewu.
Kiedy sama wentylacja BHP nie wystarcza i trzeba zainstalować klimatyzację BHP
Naturalny ciąg powietrza wymaga różnicy temperatur przynajmniej 12 °C, dlatego podczas upałów traci skuteczność. Wtedy klimatyzacja BHP przejmuje rolę utrzymywania 26 °C oraz wilgotności 40–60 %. Jeżeli alarm temperaturowy jest ignorowany, pracownik może powołać się na art. 210 KP i przerwać pracę. Rozwiązaniem bywa szybki montaż systemu split lub wynajem mobilnego agregatu. Nowe modele inverterowe redukują zużycie prądu o 30 % w porównaniu z urządzeniami typu on/off, a odzysk ciepła w centrali wentylacyjnej pozwala obniżyć rachunki zimą.
Minimalny strumień powietrza na osobę w biurze – jak go wyliczyć
Według PN-EN 16798-1 wentylacja BHP w biurze powinna dostarczać co najmniej 30 m³/h świeżego powietrza na osobę przy pracy siedzącej. Strumień obliczamy: Q = n × 30 m³/h, gdzie n to liczba pracowników, a następnie dodajemy 10 % rezerwy na sprzęt biurowy. Przykład: 15 osób → 450 m³/h + 45 m³/h = 495 m³/h. Gdy zyski ciepła od laptopów przekraczają 10 W/m², niezbędna staje się klimatyzacja BHP.
| Osoby | Strumień bazowy (m³/h) | Rezerwa (m³/h) | Łącznie (m³/h) |
|---|---|---|---|
| 5 | 150 | 15 | 165 |
| 15 | 450 | 45 | 495 |
| 30 | 900 | 90 | 990 |
Badanie SGH z 2024 r. potwierdziło, że przy stężeniu CO₂ poniżej 600 ppm zdolność podejmowania decyzji rośnie o 15 %, dlatego czujniki współpracują z VAV, automatycznie zwiększając nawiew.
Minimalny strumień powietrza na osobę na hali – jak go wyliczyć
Na hali wentylacja BHP musi dostarczać od 70 do 120 m³/h na osobę, w zależności od ciężkości pracy. Źródła ciepła technologicznego powodują, że klimatyzacja BHP staje się konieczna, aby temperatura przy stanowisku nie przekroczyła 28 °C.
Przykład produkcji lekkiej
Linia montażu elektroniki z 30 pracownikami: Q = 30 × 70 = 2100 m³/h. Dodatkowe 8 kW z lutownic wymaga agregatu 25 kW, dzięki czemu strefa robocza utrzymuje 27 °C.
Przykład produkcji ciężkiej
Odlewnia z 15 pracownikami: Q = 15 × 120 = 1800 m³/h, lecz piece indukcyjne oddają 60 kW ciepła, więc instalacja chłodnicza 90 kW utrzymuje wymagane 28 °C.
Utrzymanie 18–28 °C w pomieszczeniach pracy – praktyczne wskazówki
System free-cooling nocą pozwala wentylacji BHP zredukować temperaturę murów, co obniża poranne zużycie klimatyzatora. W szczycie dnia klimatyzacja BHP działa w trybie zamkniętym, a wentylatory destratyfikacyjne wyrównują temperaturę między stropem a podłogą. Różnica nie powinna przekraczać 2 °C, inaczej rośnie dyskomfort termiczny. Czujniki wilgotności uruchamiają alarm przy 65 %, a system BMS wysyła SMS do służby BHP.
- Dane z rejestratorów temperatury odczytuje się co 15 min.
- Punkt alarmowy 28 °C wymusza dodatkowy nawiew.
- Nocne przewietrzanie obniża rachunki o 12 %.
Zadania służby BHP przy odbiorze i kontroli klimatyzacji BHP
Inspektorzy analizują dokumentację techniczną, testują szczelność F-gazów i mierzą strumień nawiewu; odchyłka nie może przekroczyć 10 %. Hałas w biurze nie powinien przekraczać 55 dB(A). Co pół roku wymienia się filtry ePM1 60 %, a co 12 miesięcy kalibruje czujniki ciśnienia.
Skrócony harmonogram przeglądów
- Co 6 miesięcy: pomiar hałasu, czyszczenie tacy kondensatu.
- Co 12 miesięcy: test szczelności F-gazów, kalibracja czujników.
- Co 36 miesięcy: audyt energetyczny SEER/EER.
Zadania służby BHP przy odbiorze i kontroli wentylacji BHP
Podczas odbioru wentylacji BHP sprawdza się klasę szczelności kanałów (minimum B) oraz równomierność nawiewu; różnica prędkości nie może przekraczać 15 %. Jeżeli klimatyzacja BHP współpracuje z centralą, sprawność rekuperacji musi przekraczać 70 %. Protokoły czyszczenia kanałów przechowuje się pięć lat.
Utrzymywanie ciągłości procesów a koszty energii
Połączenie klimatyzacji BHP i wentylacji BHP w inteligentnym BMS obniża koszty prądu, chociaż urządzenia pracują dłużej. Politechnika Warszawska wyliczyła, że modulacja nawiewu i prędkości sprężarki zmniejsza zużycie energii o 18 % rocznie. Stabilne warunki ograniczają przestoje produkcyjne; raport PARP z 2024 r. oszacował, że godzina postoju linii kosztuje firmę 40 000 zł. Dlatego tryby eco w weekendy redukują wilgotność bez wyłączania systemu, a czujniki obecności w pustych strefach dodają kolejne 5 % oszczędności. Dyrektywa RED III promuje takie rozwiązania, umożliwiając uzyskanie grantów modernizacyjnych.
Spójna polityka energetyczna zakłada, że system nigdy nie wyłącza się całkowicie, dzięki czemu serwery nie przegrzewają się, a dane firmy są bezpieczne. Z kolei analityka zużycia pozwala planować modernizacje, zanim awaria zwiększy rachunek.
Najczęściej wyszukiwane w miejscu pracy BHP
Czy wentylacja BHP bez chłodzenia jest zgodna z przepisami?
Tak, o ile temperatura i wilgotność mieszczą się w zakresach 18–28 °C oraz 40–65 %. Jednak latem, gdy upał przekracza 30 °C, tymczasowa klimatyzacja BHP bywa niezbędna.
Jak obliczyć koszty serwisu klimatyzacji BHP?
Przyjmuje się 6 % wartości instalacji rocznie; system wart 100 000 zł wymaga budżetu 6 000 zł, lecz uszkodzona sprężarka może potroić wydatek.
Co grozi za brak protokołu szczelności dla wentylacji BHP?
Inspektor PIP może wstrzymać pracę i nałożyć karę do 10 000 zł, dlatego dokumentacja powinna być archiwizowana online.
Kiedy modernizować starą klimatyzację BHP?
Jeżeli zużycie energii przekracza 120 kWh/m² rocznie lub sprężarka pracowała ponad 50 000 h, modernizacja obniży rachunki o 30 %.
